Steeds vaker onderzoekt Heicom de (wortel)groei van bomen in onze eigen substraten. In deze case gaan we onder andere in op en project in Utrecht. Daarnaast hebben we voorbeelden uit Apeldoorn en Ermelo.
Voor het project ‘Herstel singels in de gemeente Utrecht’ zijn in de winter van 2017/2018 een negental lindes (Tilia cordata ‘Böhlje’) geplant. Dit gebeurde langs de op dat moment nog uit te graven Catharinasingel. De huidige locatie is nu bekend onder de naam Rijnkade. Het verplanten van bomen gaf ons de kans om te bekijken hoe de beworteling van de bomen zich heeft ontwikkeld in de afgelopen twee groeiseizoenen.
In maart 2020 zijn de bomen tijdelijk op depot gezet en is de originele groeiplaats vervangen door een multifunctionele groeiplaats.
De belangrijkste reden van deze acties is dat de huidige groeiplaats te nat is. Het water wordt niet door de bodem afgevoerd zodat het op het dak van de bergbezinkbak blijft hangen. Het onderste gedeelte van de kluit stond eigenlijk voortdurend in het water.
Het eerste wat opvalt, is dat de conditie van de bomen redelijk is. De bomen hebben in de periode na de aanplant in het midden van een bouwput gestaan. Het onderste deel van de kroon heeft dan ook schade opgelopen bij werkzaamheden. We hebben het dan over takbreuk.
De foto hieronder is een momentopname, genomen op 16-12-2019.
De scheutlengte van de bomen bevindt zich het afgelopen jaar tussen de 5 en de 10 cm. De scheutlengte van het groei-jaar daarvoor zit tussen de 0 en de 5 cm, we hebben het dan over het eerste groeiseizoen na aanplant en over de zomer van 2018.
Daarnaast was het beeld dat de kronen open en transparant waren. Dit beeld is niet echt verrassend. De bomen staan nog in een aanslagperiode en hebben vanaf de aanplant in een bouwput gestaan.
Bij het graven van proefsleuven bleek dat het vermoeden van wateroverlast reëel was. De zandlaag op het dak onder het wortelwerende doek was in zijn geheel grijs tot donkergrijs verkleurd en volledig gereduceerd. De geur was muf, maar er is geen methaangas waargenomen. Dat is ook geen verrassing omdat er geen organisch materiaal in deze laag is verwerkt. Het boomgranulaat kende duidelijk twee gezichten: de onderste 20 cm was erg nat en eigenlijk niet beworteld. De bovenste 60 cm was nat, maar goed doorworteld. We hebben het dan over gestelwortels met een Ø 2 cm, verder vertakt naar een mooi, fijn wortelgestel.
Wat verrassend is, is dat de bomen wortels hebben kunnen vormen dikker dan 1 cm. Er wordt wel eens gesuggereerd dat bomen na enkele jaren geen gestelwortels - in mijn eigen woorden: transportwortels - kunnen vormen in boomgranulaat. De reden is nog niet helemaal duidelijk. Gebeurt dat omdat het granulaat te veel verdicht is en de wortels de kleinere poriën niet kunnen benutten? De exacte reden is (nog) niet bekend.
Het is daarom verrassend dat de bomen in Boomgranulaat ECO wel een aanzet hebben kunnen maken om diktegroei in de kluit te ontwikkelen.
Helaas kunnen we deze ontwikkeling niet verder meer volgen vanwege omstandigheden die buiten het boomgranulaat gevormd zijn. Maar de start van de bomen mag wel positief worden genoemd, wetende dat de bomen het bovengronds erg zwaar hebben gehad.
Ook in Ermelo en Apeldoorn zijn plantplaatsen open gehaald om het resultaat met Bomengranulaat te bekijken.
In Ermelo was er een duidelijk verschil te zien tussen grondverbetering en bestaande grond. Vooral op foto 1 is te zien dat de beworteling stopt aan de rechterkant, bij de bestaande grond. Veelal is bestaande grond hard verdicht. Hierdoor vinden wortels geen ruimte om te groeien. Het skelet van lava of gesteente in Boomgranlaat zorgt dat deze verdichting voorkomen wordt. (Foto 1 t/m 4 Ermelo)
In Apeldoorn kwamen ook mooie foto's terug bij opgravingen. Vorig jaar hebben we hier gezien dat Boomgranulaat Lava een mooie wortelgroei laat zien. Het voordeel van Boomgranulaat met Lava is dat het gesteente poreus is en daardoor water kan vasthouden.
In Amsterdam is in 2019 met de, nu al bekende, Bomenproef. In de omgeving van het Westelijk Havengebied staan 180 bomen in 15 verschillende groeimedium. De bestaande ondergrond in veel steden en dorpen is boomvijandig en bestaat vaak uit ophoogzand. Daarnaast kunnen wortels slecht tegen verkeersdruk. De vakken van de bomenproef (2m x 2m) moet uitwijzen waar ze goed in groeien. Zoals bijvoorbeeld het Boomgranulaat lava of Boomgranulaat ECO van Heicom.
Na één jaar zijn er al grote verschillen te zien. Zie foto's hieronder.
In totaal duurt de proef 5 jaar. Het is Heicom niet bekend waar onze substraten liggen. Uiteraard kijken we reikhalzend uit naar de eerste resultaten. Lees hier meer over dit project.